Metylacja

Metylacja – a co to właściwie jest?

Metylacja, czyli przyłączanie grupy metylowej -CH3 do cząsteczki w celu jej zmiany. Jest to proces, który ma wpływ na przebieg ogromnej liczby szlaków biochemicznych zachodzących w organizmie.

Z tego tekstu dowiesz się:

  1. Na jakie procesy wpływa metylacja.
  2. Z czego mogą wynikać problemy z regulacją metylacji.
  3. Jakie są możliwe konsekwencje zaburzeń metylacji.
  4. Jak zdiagnozować zaburzenia metylacji.
  5. Objawy zbyt niskiego i zbyt wysokiego poziomu metylacji.

Na jakie procesy wpływa metylacja?

Z pozoru prosta sprawa, jednak łatwo o polimorfizmy genów (czyli mutacje występujące w częstotliwości większej niż 1:100 w populacji), które zaburzają proces metylacji. 

Biochemia jest sprytna, zazwyczaj brak funkcjonowania jednego szlaku metabolicznego/jednego enzymu jest rekompensowany przez inne, doprowadzając do równowagi. Jednak akurat metylacja bierze udział w tak wielu ważnych procesach, że jej zaburzenia prowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Metylacja ma zasadniczy wpływ na:

  • ekspresję genów (czyli czy, kiedy i z jaką siłą się ujawnią),
  • metabolizm substancji pochodzenia zewnętrznego i wewnętrznego, także metali ciężkich,
  • replikację, czyli powielanie DNA,
  • produkcję energii, sprawne działanie mitochondriów (centrum energetyczne komórek),
  • mielinizację układu nerwowego (mielina, czyli otoczka bierze udział w sprawnym przewodzeniu impulsów nerwowych),
  • transport przez błony komórkowe,
  • metabolizm neurotransmiterów – np. noradrenaliny i adrenaliny, dopaminy, produkcja melatoniny z serotoniny,
  • degradację histaminy,
  • produkcję estrogenów, insuliny, testosteronu,
  • modulowanie odporności,
  • detoks,
  • usuwanie wolnych rodników.

Z czego mogą wynikać problemy z procesem metylacji?

  1. Dieta.
    Do sprawnego procesu potrzebne są grupy metylowe, dostarczane głównie z pożywieniem oraz kofaktory niezbędne do prawidłowego działania enzymów. Nawet jeśli geny są sprawne, jest podaż grup metylowych, a zabraknie jakiejś witaminy czy pierwiastka – cała metylacja stoi. Dodatkowym niebezpieczeństwem są syntetyczne witaminy, jak np. kwas foliowy, który zamiast wesprzeć, będzie metylację blokował.
  2. Tarczyca.
    Niedoczynność wiąże się z blokadą wykorzystania witaminy B2, która jest kluczowa dla działania enzymu MTHFR.
  3. Choroby.
    • autoimmunologiczne,
    • nowotwory,
    • CELIAKIA,
    • Choroba Leśniewskiego – Crohna,
    • zakażenia wirusami np. EBV,
    • infekcje, choroby odzwierzęce jak borelioza,
    • dysbioza jelitowa, SIBO, SIFO,
    • pasożyty,
    • zatrucie metalami ciężkimi,
    • zaburzenia stabilności stawu szyjnego.

Niektóre z powyższych w bezpośredni sposób blokują produkcję nośników grupy metylowej. Bez wyleczenia przyczyny, nie da się wyprostować metylacji.

  1. Toksyny – smog, chemikalia, metale ciężkie.
  2. Leki – paracetamol!, metformina (stosowana w cukrzycy), metotreksat a także gaz rozweselający (stosowany u dentysty czy w czasie porodu, tylko pozornie bezpieczny – uszkadza witaminę B12 niezbędną w metylacji, może prowadzić do uszkodzeń układu nerwowego), inhibitory pompy protonowej stosowane w leczeniu refluksu/zgagi.
  3. Źle dobrane suplementy lub ich dawki – kwas foliowy, wit. B3, metylofolian – zarówno niedobór jak i nadmiar jest szkodliwy.
  4. Polimorfizmy w genach kodujących pracę enzymów.

Konsekwencje zaburzeń metylacji.

  • zaburzenia psychiczne – depresja, choroba afektywna dwubiegunowa, schizofrenia
  • stany zapalne, nowotwory,
  • zaburzenia poziomu neuroprzekaźników, skłonność do uzależnień,
  • poronienia,
  • bezpłodność,
  • skłonność do zakrzepic, zatorowości płucnej i zawałów serca,
  • fibromialgia,
  • zespół chronicznego zmęczenia,
  • problemy z detoksykacją,
  • zespół jelita drażliwego,
  • wady płodu,
  • stan przedrzucawkowy w ciąży,
  • podwyższony poziom homocysteiny, obniżony HDL, miażdżyca,
  • nadciśnienie,
  • padaczka,
  • choroby układu nerwowego,
  • astma.

Jak zdiagnozować zaburzenia metylacji?

Z racji tego, że metylacja dzieje się wszędzie, jest ogrom markerów, mogących wskazywać na zaburzenia. Podchodzimy całościowo, każdy marker i objaw ma tu znaczenie.

Badania, najlepiej kompleksowo:

  • Badanie panelu genetycznego wskazuje na enzymy, których praca może być osłabiona. Jest to wskazówka, w którym miejscu są blokady biochemiczne. Głównie MTR, MTRR, CBS, MAT, MTHFR, FOLR2, DHFR.
  • Morfologia – RBC, WBC, MPV, MCV,
  • Markery stresu oksydacyjnego – tlenki azotu, glutation oksydowany i zredukowany, 3-hydroksybutyric, acetoacetic, suberic, adipic, nitrozowana tyrozyna.
  • Markery tarczycy – TSH,FT3,FT4, anty-TG, anty-TPO,
  • Kortyzol,
  • Jod,
  • Selen,
  • EBV,
  • Endotoksyna LPS,
  • CBA test – profil cytokin zapalnych,
  • Poziomy witamin – B2, B3, B6, różne formy b9, B12 – kwas metylomalonowy w moczu, holo-TC, lit,
  • Zaburzenia przewodu pokarmowego – H.pylori,  p/ciała p. komórkom okładzinowym żołądka, zonulina, kalprotektyna,
  • Produkty przemian procesu metylacji: metionina, homocysteina, SAMe w erytrocytach (badań od razu po pobraniu próbki), Q10, karnityna, kreatyna, sarkozyna, SAH, adenozyna,
  • Markery cyklu kwasu foliowego – amoniak (badać od razu po pobraniu – lotny!), BH4, U/T,
  • Markery szlaku transulfuracji – cystationina, cysteina, H2S,
  • Cynk, magnez, AST, ALT, lipidogram, cholesterol całkowity, ATP.

Objawy zbyt niskiego i zbyt wysokiego poziomu metylacji.

Objawy zbyt niskiej metylacji, tzw. histadelia:

  • uzależnienia,
  • skłonność do rywalizacji, 
  • trudności z koncentracją, epizody „pustego umysłu”,
  • omamy, urojenia, złudzenia,
  • bóle głowy, migreny,
  • sezonowa depresja,
  • silna motywacja napędzana nadmiarem dopaminy, sukcesy,
  • wysokie libido,
  • zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
  • zaburzenia opozycyjno-buntownicze,
  • nadmiar histaminy – objawy alergiczne ze strony dróg oddechowych, skóry, nosa, świąd, nadmiar kwasu żołądkowego, zmęczenie, obsesje, myśli samobójcze, uzależnienia
  • wewnętrzny niepokój przy spokojnej postawie,,
  • niska tolerancja na ból,
  • perfekcjonizm,
  • lęki, fobie,
  • rytuały,
  • alergie sezonowe, astma,
  • izolacja społeczna,
  • silna wola,
  • wiotkość,
  • potrzebuje mało snu, może występować bezsenność,
  • dobra reakcja na leki p/histaminowe i SSRI,
  • fizycznie – wydłużone palce stóp i rąk, rzadkie włosy, wydłużony nos i uszy, żyły są często widoczne przez skórę, szybki metabolizm, szczupłe ciało, podwyższona temperatura ciała, obfite pocenie.

Niedometylowani rodzice mają większe ryzyko urodzenia dziecka z autyzmem.

Markery niedometylowania – wysoka histamina, wysokie bazofile, wysoka homocysteina, zatrucie metalami, niska serotonina/dopamina/norepinefryna.

Poprawę może jednak przynieść odpowiednio dobrana suplementacja metioniny, wapnia, wit. B6 i magnezu.

Objawy przemetylowania:

  • ADHD, deficyt uwagi, niska motywacja,
  • zwiększony poziom lęku, paniki,
  • depresja (niedobór dopaminy), jednocześnie kreatywność,
  • wrażliwość na toksyny środowiskowe, dodatki do żywności,
  • frustracje, agresja,
  • wysoki próg bólu,
  • niskie libido,
  • nadmierne owłosienie na twarzy i klatce piersiowej,
  • nerwowość, nadpobudliwość,
  • obsesje bez kompulsji,
  • skłonność do nadwagi,
  • myśli paranoiczne, halucynacje słuchowe,
  • samookaleczenia,
  • zaburzenia snu,
  • niski poziom histaminy,
  • częsty ból szyi, głowy,
  • ciągły ruch, stymulacje,
  • zła reakcja na SSRI, terapię estrogenową, leki antyhistaminowe i SAMe.

Markery przemetylowania: niska histamina, niskie bazofile, podwyższona serotonina/dopamina/noradrenalina.

Praca z unormowaniem jest bardzo trudna i długotrwała, łatwo o przeskakiwanie między stanami niedometylowania i przemetylowania, wówczas samopoczucie zmienia się jak sinusoida. Jednak metylacją należy zająć się dopiero po wyprowadzeniu innych zaburzeń, stanów zapalnych, zatruć czy infekcji.

I zawsze należy zacząć od diety.

Źródła:

„Metylacja. Wsparcie leczenia biomedycznego” Liliana Owczar
http://www.drkaslow.com/html/histadelia.html
http://www.mensahmedical.com/common-symptoms-of-overmethylation/ 
http://naturalhealingforbipolardisorder.blogspot.com/2011/01/bipolar-depression-and-histadelia.html